بعد از فروپاشى دولت ايلخانان در ايران زمين كه توانسته بودنـد تـا حـدودی اوضـاع سياسى را انسجام دهند اين كشور در درازای يك قرن دستخوش حـوادث و اتفاقـاتى
شد كه از آن جمله مىتوان به حمله تيمور، تشـكيل دولـت قراقويونلـو، آق قويونلـو، دولت مشعشى در خوزستان و همچنين تسلط بقايای تيموريـان بـر خراسـان بـزرگ اشاره كرد. اين آشفتگى سياسى در كنار نااسـتواری و نـاهمگونى فرهنگـى در ايـران، باعث تفرقه و تجزيه ايران شده بود بهطوری كه يك بار خراسان بـر ايـران حكومـت مىكرد؛ بار ديگر تبريـز و زمـانى دولتهـای محلـى در شـيراز و اصـفهان و يـزد در بخشهايى از ايران اعمال نفوذ مىكردند.
جنگهای پياپى اين دولتها با يكديگر و نيز ناسازگاری فرهنگى آنهـا، وضـعيت ايران را بيش از پيش آشفته كرده و تمدن اسلامى را در اين سرزمين كه زمانى يكـى از پرچمداران اصلى آن در مجموعه دنيای اسلام بود، تضعيف كرده بـود. تشـكيل دولـت مقتدر صفويه به تمامى اين بحرانهـا پايـان داد. پيـدايش ايـن دولـت كـه بايـد آن را سرآغاز عصر تازهای در حيات سياسى و مذهبى ايران دانست موجب گرديد اسـتقلال ايران بر اساس مذهب رسمى تشيع و يك سازمان اداری بالنسبه متمركز، تأمين گـردد.
تأسيس و استقرار اين دولت زمينهای را فراهم ساخت تا خلاقيتهای فرهنگى تـداوم و امكان تجلى و رشد يابد.
از طرفى ديگر انديشمندان عصر صفويه از ابتدای شكلگيری دولتى شيعى به فكـر دولتسازی بر أساس فرهنگ و تمدن شيعى بودند كه اين ايده توسط بزرگانى همچون علامه ملاعبداالله ; و ... مطرح و در نهايت در قالـب حكمـت ّ محقق كركى; ٰ بهابادی متعاليه ظهور و بروز پيدا كرد.
علامه ملاعبداالله ; از جمله انديشمندانى بود كه به ضـرورت حكومـت در ّ جامعه اسلامى و تبعيت و تطبيق آن با شرع تصـريح داشـت. از ايـن رو بـا توجـه بـه ضرورتهای سياسى - اجتماعى عصر خود، پذيرش حاكميت دولت صفوی در جامعه اسلامى ايران آن روز را، لازم شمرد و خود نيز ً عملا به همكاری با دولـت صـفوی بـا پذيرفتن منصب توليت آستانه مقدسه علوی پرداخت. براساس مستندات موجود ايشان با ترويج مكتب عقلى شيراز در نجف و تأسيس مـدارس علميـه در ايـن شـهر نقـش اساسىای در مبارزه با اخباریگری داشت و به همين دليل تفكر اخباری در اين خطـه توفيق چندانى نداشت و بعدها با آمدن شاگردان وحيد بهبهانى; رخ بربست.
مجموعه حاضر مجموعه مقالاتى است كه پيرامـون شخصـيت علمـى ـ معنوی اين شخصيت بزرگ و فرزانه توسط فضلا و انديشمندان حوزوی و دانشـگاهى نگاشته شده است كه به پيشگاه پژوهشگران تقديم مىشود.
