نویسنده: محمدحسین ایراندوست ، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

چکیده:

مشهور آن است که «قضیه طبیعیه» یکی از اقسام چهارگانه قضیه حملیه به اعتبار موضوع است. صدور حکم در قضیه طبیعیه به نحوی است که نمی توان آن را به افراد ارجاع داد؛ منطقیین این قضیه را طبیعیه می نامند زیرا در آن به نفس طبیعت کلی موضوع حکم شده است. تاکنون سه تحلیل درباره «قضیه طبیعیه» ارائه شده است. که در این مقاله دو تحلیل نخست با نامهای «مهمله پنداری» و « شخصیه پنداری» تحت عنوان «دیدگاه تحویل» بیان شده و نظر سوم که برای قضیه طبیعیه اعتبارمستقل قائل است و آنرا قسیم شخصیه و مهمله می پندارد، با «دیدگاه عدم تحویل» معرفی شده است.

 این مقاله درصدد است تا ضمن تبیین دو دیدگاه تحویل و عدم تحویل به بررسی جایگاه قضیه طبیعیه از نظر ملا عبدالله یزدی فیلسوف و مولف «الحاشیه علی تهذیب المنطق» (متوفی 981) بپردازد و به این سئوالات پاسخ دهد که معیار تقسیم بندی حملیات به اقسام چهارگانه متاخرین یا سه گانه متقدمین چه بوده است؟ جهت مشترک مقسم و نیز مقسم قضیه طبیعیه چیست؟

واژگان کلیدی: قضیه طبیعیه، قضیه حملیه، الحاشیه، ملاعبدالله