عبدالرحیم شهریاری
چکیده:
در این مقاله کوشیده شده است که با تمرکز و تاکید بر کتاب حاشیه علامه بهابادی بر حاشیه قدیم علامه جلال الدین محمد دوانی بر شرح جدید تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی، به بررسی این کتاب پرداخته شود. به دلیل آن که برای شناخت هر شرح یا حاشیه ای به طور منطقی لازم است که متن کتاب اصلی که بر آن شرح نوشته شده است مورد توجه قرار گیرد، این مقاله نیز در ابتدا به معرفی اجمالی تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی پرداخته است و نگاهی دارد به ساختار و فصول تجرید الاعتقاد. در ادامه مقاله اهمیت علمی تجرید الاعتقاد ذکر گردیده و این که به دلیل این اهمیت شروح بسیاری بر آن نگاشته شده است. این مقاله نام تعدادی از این شروح و حواشی را ذکر کرده است. سپس مسائل صوری و جزئیات مربوط به نسخه موجود از "حاشیه بر حاشیه قدیم دوانی بر شرح جدید تجرید" در کتابخانه مرحوم حضرت آیه الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی در شهر قم مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه این نوشتار، نظری عمیق تر بر محتوای این کتاب افکنده شده و سعی شده است با بیان شواهد و قرائن، علاوه بر بررسی سبک نگارش علامه بهابادی در این کتاب، به نقطه نظرات و دیدگاه های او و مسائلی که او در کتابش بیان کرده است اشاره شود. رویکرد فلسفی و حکمی او در بیان و اثبات مسائل کلامی، شیوه علمی او در رعایت اصول علم منطق در بیان مطالب و محاجه های علمی، دقت نظر علامه بهابادی در برسی و تجزیه و تحلیل نکات متنوع و گوناگون، گستردگی موضوعات مورد بررسی، و در نهایت شیوه انتقادی او در رسیدگی به موضوعات و مسائل مطروحه همگی از جمله مواردی است که ویژگی های روشی و محتوایی علامه بهابادی در بررسی های علمی به ویژه در این کتاب ارزشمند را تشکیل می دهد.
