سید حامد صدر[1]
چکیده:
دانش منطق در تمدن اسلامی رشد کرده و به درخشندگی فروزان‌تری از عصر رواج منطق در یونان رسیده است؛ به‌گونه‌ای که صدها کتاب مفصل منطقی به زبان فارسی و عربی توسط اندیشمندان مسلمان و ایرانی تولید شده است. یکی از کتاب‌هایی که در دوران بلوغ منطق، به رشته تحریر درآمد و نگاشته شد، «حاشیه» نام دارد که اثر ملاعبدالله یزدی بهابادی است. فرضیه نویسنده در این مقاله این است که حاشیه دارای خصوصیات منحصر به فردی است که آن را از سایر کتاب‌های منطقی سرآمد کرده است، از جمله این خصوصیات می‌توان به اعتنای فراوان به آن از طریق نوشتن انبوه حواشی، شروح و تعلیقات با وجود کتاب‌های منطقی فراوان که در طول قرن‌ها متن درسی بوده است، اشاره کرد. همچنین در دوران معاصر نیز که کتب منطق ارزنده‌ای چون رهبرخرد، منطق صوری و المنطق مظفر نوشته شده باز هم برخی خصوصیات یگانه الحاشیه بر جای خود باقی و قابل‌تأمل است.
واژگای کلیدی: حاشیه، ملاعبدالله، منطق، کتاب‌های منطق، تمدن‌اسلامی.
[1]. دانش‌آموخته سطح 3 حوزۀ علمیۀ قم- معاون پژوهش پژوهشکده باقرالعلوم (ع).
